parsoctane

برچسب: پایپینگ

  • مایتر (Miter) در پایپینگ چیست؟

    مایتر (Miter) در پایپینگ چیست؟

    مایتر پایپینگ (Miter) یکی از روش‌های پرکاربرد در طراحی و نصب سیستم‌های لوله‌کشی است که برای تغییر جهت لوله‌ها در زوایای مشخص استفاده می‌شود.
    این روش به دلیل مزایا و کاربردهای گسترده خود در صنایع مختلف، به ویژه نفت و گاز، بخار و پتروشیمی مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله به بررسی جنبه‌های مختلف مایتر‌سازی در پایپینگ، از جمله طراحی، مزایا، معایب، و کاربردها و استانداردهای مایتر کردن فیتینگ‌های پایپینگ، خواهیم پرداخت.

    مایتر چیست؟

    مایتر یا Miter در پایپینگ، به فرآیند برش و اتصال قطعاتی از لوله‌ یا ورق، در زوایای مختلف، به منظور تغییر مسیر لوله و ساخت فیتینگی دست ساز مانند Elbow یا Tee گفته می‌شود.

    این روش معمولاً زمانی استفاده می‌شود که استفاده از زانویی‌ (elbow) استاندارد امکان‌پذیر یا اقتصادی نباشد. زاویه‌های یک زانویی مایتر معمولاً به صورت 45 درجه، 30 درجه یا سایر مقادیر طراحی می‌شوند و برای دستیابی به انحراف کلی مورد نظر به یکدیگر جوش داده می‌شوند.

    طراحی مایتر در پایپینگ و استانداردها

    طراحی مایتر پایپینگ نیازمند محاسبات دقیق و رعایت استانداردهای مرتبط است.

    تعداد قطعات مایتر و زاویه هر قطعه باید به گونه‌ای تعیین شود که استحکام و دوام اتصال حفظ شود. نقاط جوش در مایترها مستعد تنش‌های مکانیکی و حرارتی هستند. برای طراحی ایمن، تحلیل تنش و رعایت استانداردهایی مانند ASME B31.3 ضروری است.

    همچنین کیفیت جوشکاری در مایتر پایپینگ تأثیر زیادی بر عملکرد سیستم دارد. استفاده از جوشکاری بازرسی شده و رعایت استانداردهای جوشکاری برای سرجوش های مایتر امری حیاتی به شمار میرود.

    مزایا و معایب مایتر پایپینگ

    مزایای فیتینگ مایتر

    • کاهش هزینه‌ها: استفاده از مایترها می‌تواند هزینه تولید و حمل و نقل اتصالات خاص مانند زانویی‌های قالبی را کاهش دهد.
    • انعطاف‌پذیری طراحی: امکان ایجاد زوایای مختلف و انطباق با شرایط خاص پروژه وجود دارد.
    • جایگزینی اقتصادی: در مواردی که استفاده از زانویی‌های استاندارد محدودیت دارد، مایتر گزینه‌ای اقتصادی‌تر است.

    معایب فیتینگ های مایتری پایپینگ

    • ضعف در برابر فشار بالا: مایترها به دلیل وجود نقاط جوش، در سیستم‌های با فشار بالا نسبت به زانویی‌های قالبی ضعیف‌تر هستند.
    • حساسیت به خوردگی: نقاط جوش مایترها ممکن است در معرض خوردگی بیشتری قرار گیرند.
    • نیاز به تحلیل تنش دقیق: طراحی و نصب مایترها نیازمند محاسبات دقیق است که می‌تواند زمان‌بر باشد.
    • نیاز به نیروی ماهر: نصب مایتر نیازمند نیروی کار ماهر و متخصص (فورمن پایپینگ یا فیتر باتجربه) است.

    کاربردهای مایتر پایپینگ

    مایتر پایپینگ در صنایع مختلف کاربرد دارد، از جمله:

    • نفت و گاز: برای خطوط لوله انتقال مواد خام و محصولات پالایشگاهی.
    • سیستم‌های بخار: برای انحراف جریان بخار در دیگ‌های بخار و توربین‌ها.
    • پتروشیمی: در خطوط فرآیندی که نیاز به انعطاف در طراحی دارند.
    • تأسیسات صنعتی: در سیستم‌های خنک‌کننده و گرمایشی.

    فرآیند ساخت و نصب مایتر

    به طور کلی، فرآیند مایتر سازی شامل مراحل زیر است که البته در ادامه با ذکر مثال، مراحل ساخت را به صورت جزیی تر بیان خواهیم کرد:

    1. محاسبات ساخت مایتر : محاسبات مهندسی برای فشار و ضخامت و اندازه های برشکاری.
    2. برش لوله یا ورق: لوله‌ها با دقت بالا و در زاویه‌های مورد نیاز بریده می‌شوند.
    3. فیتاپ و جوشکاری: قطعات مایتر به دقت تنظیم، فیتاپ و جوشکاری می‌شوند.
    4. بازرسی و تست: جوش‌ها و اتصالات مایتر تحت بازرسی‌های غیرمخرب (NDT) و تست فشار قرار می‌گیرند.

    مراحل ساخت یک زانویی (Elbow) مایتر (آموزش گام به گام)

    1. انتخاب متریال
    2. محاسبه حداکثر فشار مجاز مایتر
    3. محاسبه تعداد مایتر و ضخامت لوله
    4. محاسبه شعاع Rc
    5. محاسبه Pm2

    #گام اول : لوله را از PMS (مشخصات متریال لوله کشی – شامل اندازه، نوع، ضخامت و جنس متریال لوله) انتخاب کنید یا می توانید ضخامت را طبق اسکجول لوله و بر اساس شرایط طراحی محاسبه کنید .

    #گام دوم: محاسبه حداکثر فشار داخلی مجاز (P m ) را برای خم شدن چند میتر با استفاده از رابطه (4a) شروع کنید، باید با 2 عدد میتر شروع کنید.

    فرمول 4a مایتر سازی پایپینگ

    #گام سوم: بررسی کنید که اگر حداکثر فشار داخلی مجاز (P m ) بزرگتر از فشار طراحی خط ( Pdesign ) باشد یعنی Pm> Pd ، اگر اینگونه نیست، باید تعداد قطعات میتر را افزایش دهید (3یا 4 یا 5 قطعه حداکثر) و مجدداً P m را با افزایش تعداد میتر محاسبه کنید، و دوباره بررسی کنید که Pm> Pd باشد .

    * 3.1 اگر از شرط مرحله 3 عبور کردید، (P m > P design) ، تعداد میترهای بدست آمده، حداقل تعداد میتر مورد نیاز برای ساختن فیتینگ مایتر یرای آن خط خاص خواهد بود و ضخامت لوله استفاده شده، حداقل مورد نیاز خواهد بود.

    * 3.2 اگر حتی با به کار گیری 5 عدد میتر، شرط ( P m > P design ) برآورده نشد، ضخامت لوله در ASME B36.10 یا ASME B36.19 را بر اساس نوع متریال خط لوله را افزایش دهید. (جدول پایپ اسکجول ASME)
    و Pm را با ضخامت جدید و حداقل اعداد میتر دوباره محاسبه کنید. تعداد میتر را تا زمانی که شرط “P m > P design ” را رد کند، افزایش دهید.
    * 3.3 مراحل 3.1 و 3.2 را تکرار کنید تا شرط “P m > P design ” با حداقل تعداد میتر و حداقل ضخامت برآورده شود.

     #گام چهارم: شعاع محاسباتی (Rc) را با استفاده از رابطه (5) محاسبه کنید .

    فرمول 5c مایتر سازی - محاسبه شعاع

    اطمینان حاصل کنید که شعاع انتخابی (R 1 ) خم میتر بزرگتر از محاسبه شده (R c ) خم میتر است، اگر نه، شعاع انتخابی (R 1 ) را افزایش دهید تا شرایط لازم را برآورده کنید “R 1 >R c “.

     #گام پنجم : اکنون P m2 را بر اساس شعاع انتخابی نهایی (R 1 ) محاسبه کنید تا Pm2 > Pdesign باشد ، از معادله (4b) برای این محاسبه استفاده کنید.

    محاسبه pm2 در مایتر


    اگر ضخامت افزایش یافته باشد (یعنی ضخامت خط لوله و ضخامت لوله مورد استفاده برای ساخت متفاوت است) باید طول فاق-نقطه انشعاب (M) را محاسبه کنیم، فرمول فوق در قسمت فرمولهای مایتر کردن پایپینگ ذکر شده است، M باید مضربی از 5 باشد.

    جمع بندی: مایتر و فیتینگ های مایتری لوله کشی

    مایتر پایپینگ به عنوان یکی از روش‌های مؤثر در طراحی سیستم‌های لوله‌کشی، نقش مهمی در کاهش هزینه‌ها و افزایش انعطاف‌پذیری پروژه‌ها ایفا می‌کند. با این حال، برای بهره‌برداری کامل از این روش، باید به چالش‌های مربوط به تحلیل تنش و استرس در سیستم پایپینگ، جوشکاری و بازرسی دقیق توجه شود. در نهایت، انتخاب مایتر یا سایر اتصالات باید بر اساس نیازها و محدودیت‌های هر پروژه صورت گیرد.

    استانداردهای مورد نیاز برای مایتر سازی

    سوالات متداول (FAQ)

  • اسپول در پایپینگ و خط لوله

    اسپول در پایپینگ و خط لوله

    اسپول لوله در پایپینگ، به یک بخش پیش ساخته گفته می‌شود که میتواند شامل لوله و انواع فیتینگ باشد که این بخش پیش ساخته، ابتدا در یک کارگاه، مونتاژ و تست می شود سپس جهت نصب در سایت، تحویل محل ساخت و ساز می‌گردد.

    در این مطلب، با اسپول و اسپول بندی پایپینگ آشنا خواهیم شد و به این پرسش پاسخ می دهیم که چرا اسپول بندی مهم است.

    اسپول چیست و چرا اسپول بندی می‌کنیم؟

    اسپول ( به انگلیسی: Spool ) یک بخش از یک سیستم پایپینگ است و شامل خود لوله به همراه هر گونه اتصالات، فلنج و سایر اجزای ضروری می باشد.
    اسپول لوله معمولاً در صنایعی مانند نفت و گاز، صنایع فرآیندی شیمیایی، تولید برق و ساخت و ساز که به سیستم های لوله کشی پیچیده نیاز دارند، استفاده می شود.

    در یک سیستم ساده پایپینگ، ما نیاز خاصی به اسپول و اسپول بندی نداریم ولی نیاز به اسپول ها در جایی حس می شود که سیستم ما، یک سیستم پیچیده باشد و دسترسی به نقاط مختلف یک واحد یا کارخانه، محدود باشد.

    نمایی از اسپول ‌های آماده برای کار لوله کشی

    نمایی از اسپول ‌های آماده برای کار لوله کشی

    اسپول شاپ مجهز برای اسپول بندی

    نمایی از یک اسپول شاپ مجهز (کارگاه اسپول سازی)

    مزایای اسپول بندی سیستم‌های لوله کشی پایپینگ

    اسپول بندی کردن لوله و سیستم پایپینگ، فرآیند ساخت و ساز را ساده می کند، کیفیت و ایمنی را بهبود می بخشد و اغلب منجر به صرفه جویی در هزینه می شود. دلایل مختلفی برای اسپول بندی لوله در حین ساخت وجود دارد:

    • کارایی و سرعت : اسپول پیش ساخته در یک کارگاه امکان مونتاژ سریعتر در محل را فراهم می کند.
    • کنترل کیفیت: ساخت و آزمایش اسپولها در یک محیط کنترل شده کیفیت و ثبات بالاتری را تضمین می کند.
    • کاهش کار در محل (site-run): با اسپول لوله که از قبل مونتاژ شده اند، کار مورد نیاز در محل ساخت و ساز به حداقل می رسد و هزینه نیروی کار و خطرات کار را کاهش می دهد.
    • کاهش خطا: اسپول پیش ساخته امکان بازرسی و آزمایش کامل قبل از نصب را فراهم می کند.
    • ایمنی : با انجام وظایف پیچیده یا خطرناک در یک محیط کنترل شده، کارگران در محل ساخت و ساز با خطرات کمتری مواجه می شوند که به ایمنی کلی کمک می کند.
    • صرفه جویی در هزینه: استفاده کارآمد از مواد و نیروی کار، همراه با کاهش زمان نصب در محل، می تواند منجر به صرفه جویی در هزینه شود.
    • استاندارد : اسپول بندی لوله کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که قطعات استاندارد و یکنواخت هستند و مدیریت و نصب سیستم لوله کشی را آسان تر می کند.

    اسپول‌بندی سیستم پایپینگ در دفتر فنی

    یک اسپول لوله کشی معمولاً از سه قسمت اصلی تشکیل شده است: لوله، فلنج و اتصالات لوله.

    لوله جزء اصلی در اسپول لوله است. فلنج ها به عنوان اتصال دهنده دو بخش لوله استفاده می شوند. انواع مختلفی از اتصالات لوله برای تغییر جهت لوله استفاده می شود. گاهی اوقات ساپورت های پایپینگ نیز می توانند به اسپول لوله وصل شوند.

    اجرای و ساخت اسپول لوله در اسپول شاپ

    اسپول لوله در خارج از محل ساخته می شوند تا زمان مونتاژ را با استفاده از لوله ها و اتصالات خام مختلف از جمله فلنج، زانویی، سه راهی و غیره کاهش دهند.
    این فرآیند با دنبال کردن یک اسپول لوله و استفاده از لوله‌های خام که دقیقاً به اندازه برش داده می‌شوند، شروع می‌شود و سپس با اتصالات لوله و سایر اجزا در یک مجموعه فرعی موقت مونتاژ می‌شوند. سپس این مجموعه ها به هم جوش داده می شود و ساختار اصلی اسپول را تشکیل می دهد.

    فلوچارت ساخت اسپول

    روند تولید و ساخت اسپول های پایپینگ

    سوالات متداول (FAQ)

  • ایزومتریک چیست؟

    ایزومتریک چیست؟

    isometric (یا نقشه آیزومتریک)، نوعی از نقشه‌های مهندسی است که هدف آن، ارائه یک تصویر کلی فضایی، با استفاده از تصویرسازی سه‌بعدی بر سه محور X,Y,Z (طول، عرض و ارتفاع) ، می‌باشد.

    فهرست مطالب…

    1. تعریف آیزومتریک
      تفاوت نقشه‌های آیزومتریک با نقشه‌های دو بعدی
      تفاوت بین طراحی آیزومتریک و پرسپکتیو
      ویژگی‌های طراحی آیزومتریک
    2. کاربردهای آیزومتریک
    3. کاربرد آیزومتریک در پایپینگ
      اجزا در نقشه آیزومتریک پایپینگ
      ابزارها و نرم‌افزارهای طراحی آیزومتریک پایپینگ
      مراحل رسم آیزومتریک پایپینگ
    4. چگونه یک آیزومتریک رسم کنیم؟
      راهنمای گام‌به‌گام طراحی یک شکل آیزومتریک
    5. سوالات متداول FAQ
    6. فهرست منابع معتبر و مرتبط برای مطالعه بیشتر

    آیزومتریک چیست؟

    همانطور که در بالا اشاره شد، آیزومتریک یکی از چندین نوع نقشه های هندسی است. در این نقشه، تصویرسازی سه بعدی در سه راستا اهمیت دارد. محور ایکس نمایانگر طول جسم، محور ایگریگ نمایانگر عرض و محور Z نشاندهنده ارتفاع است.

    تفاوت آیزومتریک با نقشه های دوبعدی

    نقشه های دوبعدی فقط از دو محور استفاده می کنند و طول و عرض یک جسم بر روی محور x و y بر روی صفحه کاغذ رسم میشود. ولی نقشه آیزومتریک برای نشان دادن سه بعد است.

    از آنجایی که ما نیاز داریم سه بعد را بر روی یک صفحه دو بعدی (مثل کاغذ یا مانیتور) نشان دهیم، نیاز است تا محورها نسبت به خط افقی و عمودی انحراف داشته باشند که در نحوه ترسیم آیزومتریک شرح داده خواهد شد.
    تفاوتهای نقشه دو بعدی و آیزومتریک را میتوان در لیست زیر مشاهده کرد:

    • تفاوت در تعداد ابعاد
    • تفاوت در زاویه محورها نسبت به افق
    • تفاوت در پیچیدگی
    ویژگینقشه‌های دوبعدینقشه‌های ایزومتریک
    نمایشمسطح و بدون عمقنمای سه بعدی
    هدفنمایش اطلاعات خاص از یک شینمایش ساختار شی یا فضا در محیط سه بعدی
    کاربردنقشه‌های جغرافیایی، پلان‌ها، نقشه‌های مدارطراحی صنعتی، معماری، مهندسی مکانیک
    مزایا ساده و قابل فهمنمایش بهتر عمق و حجم، درک بهتر شکل کلی
    معایب نمایش محدود از عمق، نیاز به چندین نماممکن است برای افراد مبتدی پیچیده باشد

    تفاوت آیزومتریک با نقشه پرسپکتیو

    تفاوت ایزومتریک و پرسپکتیو در نحوه نمایش سه‌بعدی اجسام و فضا بر روی سطح دو بعدی است. هر دو روش برای ایجاد احساس عمق و فضای سه‌بعدی استفاده می‌شوند، اما اصول و ویژگی‌های متفاوتی دارند.

    • تفاوت در زوایا: زاویه‌های ثابت (120 درجه) در آیزومتریک
    • تفاوت در اندازه و مقیاس : در آیزومتریک اندازه‌ها بدون تغییر باقی می‌مانند.
    • خطوط موازی : در پرسپکتیو خطوط موازی به سمت نقاط دور در افق (نقطه گریز) می‌روند.

    ویژگی‌های نقشه‌های آیزومتریک:

    1- زاویه محورها :
    در نقشه‌های آیزومتریک، محورهای مختصات به گونه‌ای رسم می‌شوند که زاویه بین هر دو محور ۱۲۰ درجه باشد.

    2- عدم تغییر مقیاس:
    در این نوع نقشه، مقیاس‌ها در هر سه جهت برابر هستند.

    3- نمایش سه‌بعدی در صفحه دو‌بعدی:
    این نقشه‌ها در عین دو‌بعدی بودن، عمق و ارتفاع را نشان می‌دهند.

    4- سادگی ترسیم:
    با وجود نمایش سه‌بعدی، ترسیم این نقشه‌ها به نسبت روش‌های پیچیده‌تر مانند پرسپکتیو ساده‌تر است.

    کاربرد نقشه ایزومتریک

    نقشه‌های ایزومتریک به دلیل ویژگی‌های سه بعدی، در زمینه‌های مختلفی کاربرد دارند. این نقشه‌ها چون قادر به نمایش حجم و ابعاد سه‌بعدی اجسام بدون انحراف اندازه‌ها هستند، در زمینه‌های فنی و مهندسی بسیار مفیدند.
    در ادامه برخی از کاربردهای مهم نقشه‌های ایزومتریک آورده شده است:

    • طراحی‌های مهندسی و معماری
    • نقشه‌کشی صنعتی و مدل‌سازی 3D
    • نقشه‌برداری و زمین شناسی
    • بازی‌ها و طراحی گرافیکی
    • نقشه‌ کشی مکانیک و الکترونیک
    • طراحی سیستم‌های لوله‌کشی (Piping) و تجهیزات.

    کاربرد آیزومتریک در پایپینگ

    در طراحی و مهندسی سیستم‌های پایپینگ (لوله‌کشی)، نقشه‌های ایزومتریک نقش بسیار مهمی دارند. مهمترین نقشه های مورد استفاده در دفتر فنی پایپینگ عبارتند از : نقشه های پلن ، نقشه های P&ID و نقشه های آیزومتریک.

    نقشه های آیزومتریک حاوی اطلاعات استخراج شده از P&ID و پلن های پروژه هستند که به علت دارا بودن جزییات دقیق ، حاوی نکات مهمی برای کار اجرا، اسپول بندی، سرجوش های پایپینگ و متریال پایپینگ هستند.
    با توجه به اطلاعاتی که در آیزومتریک درج می گردد، این نقشه ها به موارد مشخص شده در زیر کمک می کنند:

    • کمک به اجرای دقیق پروژه‌های لوله‌کشی
    • تسهیل در برآورد متریال (MTO: Material Take Off)
    • بهبود درک تیم‌های اجرایی و مهندسی
    • کاهش خطاهای طراحی و ساخت

    اجزای نقشه‌های آیزومتریک پایپینگ

    در یک نقشه آیزومتریک پایپینگ، موارد زیر باید درج گردد:

    • خطوط لوله
    • فیتینگ و اتصالات (فلنج‌ ، زانویی‌ ، سه‌راهی‌ و غیره)
    • علائم و نمادها (Legend and Symbols)
    • ابعاد و اندازه‌گذاری (Dimensioning)
    • جهت جریان و نمایش شیب (Slope)
    • جهت شمال پروژه
    • Bill of Material (لیست اجزا و متریال به کار رفته مختص همان نقشه آیزو)
    • اطلاعات شماره نقشه و نام شرکت و پروژه

    نرم افزارهای رسم نقشه ایزومتریک پایپینگ

    در گذشته نه چندان دور، نقشه آیزومتریکی که در پروژه استخراج می شد، به صورت دستی بر روی کاغذ و توسط کارشناسان دفترفنی پایپینگ رسم می گردید. ولی اکنون چنین چیزی تقریبا بعید است و کار با نرم افزارهای کامپیوتری انجام میشود.
    مهمترین نرم افزارهای رسم آیزومتریک پایپینگ، اتوکد و PDMS می باشد.
    نرم افزار اتوکد، به دلیل سادگی بیشتر نسبت به PDMS ، هنوز هم محبوبیت بالایی دارد. اگر چه نرم افزار PDMS بسیار پیشرفته تر و تخصصی تر است.
    نرم‌افزارهای محبوب برای طراحی نقشه‌های آیزومتریک

    • AutoCAD Plant 3D
    • AVEVA PDMS/E3D
    • SmartPlant Isometrics
    • Bentley AutoPLANT
    • نرم‌افزارهای جایگزین رایگان یا سبک

    مراحل ترسیم یک نقشه آیزومتریک پایپینگ:

    • دریافت اطلاعات اولیه
    • رسم اسکچ
    • افزودن علائم و جزئیات
    • بررسی و تأیید نهایی نقشه

    چگونه نقشه ایزومتریک بکشیم؟ (آموزش گام به گام)

    1. ابتدا محورهای Z را از نقطه صفر، به سمت بالا رسم کنید.
    2. سپس برای رسم محور Y ، از نقطه صفر شروع کنید و به سمت جنوب غرب، یک خط با زاویه 120 درجه نسبت به محور Z رسم کنید.
    3. برای محور X مرحله 2 را به سمت جنوب شرق اجرا کنید.
    4. خطوط را در هر جهت ، به اندازه مقیاس یکسان بکشید.
    5. برای نمایش ارتفاع یا عمق از محور Z استفاده کنید.
    6. خطوط مایل و منحنی‌ها را به صورت دقیق و متناسب رسم کنید.
    جهت ها در آیزومتریک

    سه جهت اصلی برای رسم طول و عرض و ارتفاع در آیزومتریک

    نمونه یک آیزومتریک ساده

    نمونه یک آیزومتریک ساده

    سوالات متداول (FAQ)

  • دفتر فنی پایپینگ

    دفتر فنی پایپینگ

    دفتر فنی پایپینگ بخشی کلیدی در ساختار واحد پایپینگ در پروژه‌های صنعتی است که وظیفه طراحی، برنامه‌ریزی، مستندسازی و پشتیبانی فنی در زمینه سیستم‌های لوله‌کشی (پایپینگ) را بر عهده دارد.
    Technical Office یا دفتر فنی، به‌عنوان پل ارتباطی میان تیم‌ طراحی، تیم اجرایی و واحد نظارت، عمل می‌کند و تضمین می‌کند که کلیه فرآیندها طبق استاندارد، و اسپک پروژه اجرا شوند.
    در پست های قبل با ” پایپینگ و لوله کشی صنعتی ” ، آشنا شدیم. در این مقاله به یکی از اصلی ترین قسمتهای یک واحد پایپینگ در پروژه، یعنی دفتر فنی پایپینگ، می پردازیم.

    آنچه در این مقاله می‌خوانید…

    آشنایی با دفتر فنی، جایگاه و تفاوت دفتر فنی با طراحی و نظارت

    برای اینکه یک پروژه پایپینگ به مرحله بازدهی برسد، اصولا واحدهای مجزایی تحت عناوین طراحی، اجرا و نظارت وجود دارند. چیزی که تحت نام دفترفنی پایپینگ شناخته می شود، واحدی در بخش اجرای پروژه است که معمولا بخاطر ارتباط تنگاتنگ با اجرای پایپینگ، در محل سایت پروژه مستقر است.

    دفتر فنی پایپینگ وظیفه دارد اطلاعات و الزامات مورد نیاز برای ساخت را از طراح دریافت کند، به واحد اجرا اطلاعات صحیح و درست را منتقل کند و در آخر کار اجرا شده را به واحد نظارت، تحویل دهد.

    در این راستا، وظایفی بر عهده دفتر فنی است که در زیر به آنها می پردازیم.

    وظایف دفتر فنی پایپینگ

    مهمترین وظایفی که برعهده تیم دفتر فنی پایپینگ است شامل موارد زیر می شود:

    • تهیه و بررسی نقشه های پایپینگ
    • محاسبات مهندسی
    • تهیه مدارک و مستندات فنی
    • مدیریت تغییرات طراحی
    • هماهنگی با سایر واحدها
    • کنترل و نظارت
    • برنامه زمان‌بندی برای اجرای پروژه (time schedule)

    1- تهیه و بررسی نقشه‌های پایپینگ

    بررسی نقشه‌های P&ID (Piping and Instrumentation Diagram) و پلن
    طراحی نقشه‌های ایزومتریک (Isometric) برای اجرای پایپینگ
    بررسی و ترسیم نقشه‌های As-Built پس از اجرای پروژه

    2- محاسبات مهندسی

    محاسبات مربوط به سایزینگ لوله‌ها و تجهیزات ،محاسبات فشار و دما و انطباق تجهیزات و دستورالعمل ها طبق استانداردهای پروژه

    3- تهیه مدارک و مستندات فنی

    تهیه MTO (Material Take-Off): لیست مواد و مصالح مورد نیاز
    تهیه Spec Sheets: تهیه مشخصات فنی برای تجهیزات و متریال
    تدوین استانداردهای طراحی و اجرایی پایپینگ

    4- مدیریت تغییرات طراحی

    اعمال تغییرات احتمالی در نقشه‌ها و مستندات
    بررسی تاثیر تغییرات بر هزینه، زمان‌بندی و اجرا

    5- هماهنگی با سایر واحدها

    هماهنگی با تیم‌های مکانیک، برق، ابزار دقیق و سیویل
    رفع تداخلات (Clash Detection) با کمک نرم‌افزارهای مدل‌سازی سه‌بعدی
    وهمچنین ارتباط بین طراح و اجرا برای رفع تداخلات و کلش ها

    6- کنترل و نظارت اولیه بر کار اجرا

    نظارت بر اجرای لوله کشی طبق نقشه‌ها و اسپک و استانداردها
    انجام بازرسی‌های فنی برای اطمینان از کیفیت اجرای پایپینگ

    7- تایم اسکجوئل پروژه

    کنترل و تعیین برنامه زمانی برای اجرای پایپینگ مطابق با برنامه های تعیین شده کلی پروژه نیز از وظایف دفتر فنی پایپینگ است.

    پرسنل و مشاغل مورد نیاز در تیم دفتر فنی پایپینگ

    یک تیم کامل در دفتر فنی پایپینگ معمولا شامل پرسنل زیر است (البته بنا بر وسعت پروژه، تعداد این پرسنل ممکن است بیش از یک نفر باشد)

    • رییس دفتر فنی
    • کارشناس نقشه کشی- نقشه خوانی : برای تهیه آیزومتریک ها و ازبیلت ها
    • کارشناس تست پکیج : برای جمع آوری مدارک تست خطوط لوله
    • کارشناس کنترل کیفیت اجرای پایپینگ (QC پایپینگ) :برای اطمینان از اجرای صحیح فیتاپ لوله و فیتینگ
    • کارشناس متریال (Material Man) : برای ارتباط بین انباردار و فورمن و فیترهای واحد اجرایی

    نرم‌افزارهای مورد استفاده در دفتر فنی پایپینگ

    نرم افزارهایی که استفاده فراونی در دفاتر فنی پایپینگ دارند دو دسته هستند. نرم افزارهای عمومی که شامل همان نرم افزارهای معمول کار روتین اداری است مانند اکسل، ورد و باقی نرم افزارهای آفیس. و همچنین نرم افزارهای تخصصی.
    لیست نرم افزارهای تخصصی مورد استفاده در دفتر فنی پایپینگ:

    • AutoCAD : طراحی سه‌بعدی پایپینگ و استخراج آیزو و ازبیلت
    • PDMS: مدل‌سازی پایپینگ و بررسی پیشرفته تر برای نقشه ها و استخراج نقشه های ایزومتریک
    • CAESAR II: تحلیل تنش لوله‌ها (بیشتر مورد استفاده در طراحی)
    • Navisworks: بررسی تداخلات و هماهنگی میان واحدها (کاربرد کم در دفاتر فنی اجرایی)

    سوالات متداول (FAQ)

  • آشنایی با عوامل تنش و استرس در سیستم پایپینگ

    آشنایی با عوامل تنش و استرس در سیستم پایپینگ

    مهندسان پایپینگ و Pipeline اغلب در مورد تنش لوله (Piping Stresses) یا تجزیه و تحلیل تنش خط لوله صحبت می کنند . آنالیز تنش در لوله ، یک حرفه اختصاصی است که توسط مهندسان استرس پایپینگ با استفاده از نرم افزارهایی مانند Caesar II، Start-Prof، Autopipe یا Rohr-2 انجام می شود.

    اما برای آنالیز در مورد هر سیستم لوله کشی یا خط لوله، همیشه خوب است بدانیم که چه چیزی باعث این استرس در سیستم لوله کشی می شود. در این مقاله پاسخ یکی از اساسی ترین سوالات تحلیل تنش لوله را توضیح می دهیم.سوال اصلی:  چه چیزی باعث ایجاد تنش در لوله می شود؟

    علل و انواع تنش در سیستم‌های لوله‌کشی صنعتی پایپینگ

    تنش در سیستم‌های لوله‌کشی به هر مشکلی که باعث صدا، ویبره و نوسان می گردد، اطلاق می شود. یکی از دغدغه‌های اصلی مهندسان و اپراتورها تنش است، زیرا می‌تواند منجر به خرابی، نشتی و خسارات اقتصادی قابل توجه شود. درک ریشه‌های اصلی تنش برای جلوگیری از چنین مشکلاتی ضروری است.

    دسته‌بندی اصلی تنش در سیستم‌های لوله‌کشی:

    تنش های اصلی سیستم پایپینگ به دو دسته مهم تقسیم می شوند:

    1. تنش اولیه
    2. تنش ثانویه

    1) تنش اولیه در پایپینگ چیست؟

    تنش های اولیه ،تنش هایی هستند که از بارهای خارجی مانند فشار داخلی، وزن مرده و نیروهای خارجی ناشی می شوند. آنها عموما ثابت هستند و برای جلوگیری از خرابی باید در محدوده مجاز باشند.
    این نوع تنش ناشی از بارهای مداوم بوده و تحت تاثیر حرکت لوله قرار نمی‌گیرد. تنش‌های اولیه معمولا از اهمیت بیشتری نسبت به تنش‌های ثانویه برخوردارند.

    1.1) فشار داخلی: فشاری که توسط سیال در حال جریان درون لوله اعمال می‌شود، باعث ایجاد تنش‌های محیطی و محوری می‌شود.

    1.2) فشار خارجی: در برخی کاربردها، فشار خارجی مانند فشار هیدرواستاتیکی می‌تواند باعث ایجاد تنش در دیواره لوله شود.

    1.3) وزن لوله و سیال: وزن خود لوله و وزن سیالی که حمل می‌کند، در ایجاد تنش‌های محوری و خمشی نقش دارد.

    1.4) بارهای لرزه‌ای: زلزله می‌تواند سیستم‌های لوله‌کشی را در معرض بارهای دینامیکی قابل توجه قرار دهد که منجر به ایجاد تنش می‌شود.

    1.5) تخلیه شیر اطمینان: تخلیه ناگهانی فشار از طریق شیر اطمینان می‌تواند باعث ایجاد بارهای ضربه‌ای و تنش شود.

    2) تنش ثانویه در پایپینگ چیست؟

    تنش های ثانویه در پایپینگ، از جابجایی، انبساط یا انقباض حرارتی ناشی می شوند. استرس های ثانویه اغلب خود محدود شونده هستند، اما اگر به درستی مدیریت نشوند، می توانند در طول زمان باعث خستگی شوند.

    2.1) انبساط حرارتی: تغییرات دما باعث انبساط یا انقباض لوله‌ها می‌شود و در صورت محدود شدن حرکت، منجر به ایجاد تنش می‌شود.

    2.2) تکیه‌گاه‌ها و مهارهای لوله: طراحی یا نصب نامناسب تکیه‌گاه‌ها و مهارها می‌تواند باعث ایجاد تنش در لوله شود.

    2.3) حرکت تجهیزات: حرکت تجهیزات متصل، مانند پمپ‌ها یا کمپرسورها، می‌تواند باعث ایجاد تنش در لوله‌کشی شود.

    2.4) بارهای باد و برف: بارهای خارجی ناشی از باد و برف می‌توانند باعث ایجاد تنش خمشی در لوله شوند.

     

    عوامل اضافی موثر بر تنش لوله کشی پایپینگ:

    ویژگی‌های مواد: جنس لوله، استحکام و قابلیت ارتجاعی آن بر نحوه واکنش به تنش تأثیر می‌گذارد.

    ژئومتری لوله: قطر، ضخامت دیواره و طول لوله بر توزیع تنش تأثیر می‌گذارد.

    ویژگی‌های سیال: خواص سیال مانند چگالی، ویسکوزیته و دما می‌توانند بر میزان تنش تأثیر بگذارند.

    شرایط عملیاتی: عواملی مانند فشار، دما و نرخ جریان بر میزان تنش تأثیر می‌گذارند.

    ساخت و جوشکاری: عیوب جوشکاری لوله می‌تواند باعث تمرکز تنش شود.

    خوردگی: خوردگی باعث ضعیف شدن دیواره لوله شده و توانایی آن را در برابر تنش کاهش می‌دهد.

    کاهش تنش در سیستم‌های لوله‌کشی:

    برای به حداقل رساندن تنش در سیستم‌های لوله‌کشی، مهندسان و اپراتورها می‌توانند از روش‌های مختلفی استفاده کنند.

    مهمترین روشهای کاهش تنش در سیستمهای لوله کشی:

    1. طراحی مناسب: تحلیل دقیق تنش، انتخاب مواد مناسب و بهینه‌سازی مسیر لوله
    2. تکیه‌گاه‌ها و مهارهای موثر: طراحی و نصب صحیح تکیه‌گاه‌ها و مهار
    3. بازرسی و نگهداری منظم: شناسایی و رسیدگی به مشکلات بالقوه در مراحل اولیه
    4. اقدامات کاهش تنش: از تکنیک‌هایی مانند کاهش تنش و عملیات حرارتی برای کاهش تنش‌ باقیمانده
    5. نظارت و کنترل: نظارت مستمر بر شرایط عملیاتی و اقدامات کنترلی

    جمع بندی نهایی:

    تنش در لوله، یعنی کارکرد نادرست به هر شکلی با ایجاد صدای ناهنجار، ویبره و لرزش. این تنش ها از مهمترین عوامل خرابی فیزیکی و مکانیسم های تخریب در صنایع هستند.
    با درک علل تنش و اجرای استراتژی‌های موثر برای کاهش آن، می‌توان به طور قابل توجهی خطر خرابی سیستم‌های لوله‌کشی را کاهش داد و از عملکرد ایمن آنها اطمینان حاصل کرد.

  • فلنج چیست ؟

    فلنج چیست ؟

    فلنج چیست؟

    فلنج (به انگلیسی: Flange) یکی از انواع اتصالات لوله است که برای اتصال دو لوله یا اتصال لوله به تجهیزات دیگر استفاده می‌شود. فلنج‌ها معمولاً از فلزات مختلفی همچون فولاد، یا برنج ساخته می‌شوند و به شکل دایره‌ای شکل هستند. دور تا دور لبه‌های فلنج، سوراخ‌هایی وجود دارد که با پیچ و مهره به هم متصل می‌شوند و باعث میشود یک اتصال قابل جداسازی بین لوله و قطعه دیگر، داشته باشیم.
    در واقع مهمترین مزیت اتصال فلنجی نسبت به اتصال جوشی، همین قابلیت جداسازی برای تعمیرات می باشد.

    نمونه ای از اتصال دو لوله توسط فلنج

    ساختار فلنج

    فلنج‌ها معمولاً از دو بخش تشکیل شده‌اند:

    1. صفحه فلنج (Flange Face): این بخش، سطح اتصال فلنج است که به صورت صاف یا شیب‌دار طراحی می‌شود.
    2. حفره فلنج (Flange Hub): این بخش، قسمت استوانه‌ای فلنج است که به لوله جوش داده می‌شود.

    علاوه بر این، فلنج‌ها دارای سوراخ‌هایی در اطراف خود هستند که برای اتصال فلنج‌ها به یکدیگر با پیچ و مهره استفاده می‌شود.

    همچنین، برای نصب و اتصال دو فلنج به یکدیگر، ما به قطعاتی از قبیل گسکت (واشر) و نات و بولت (پیچ و مهره) نیاز داریم. شکل زیر را برای اتصال فلنجی مشاهده نمایید

    انواع فلنج‌

    فلنج ها انواع گوناگونی دارند. ولی تقسیم بندی انواع فلنج، بر اساس پارامترهای زیر صورت می گیرد:

    1. انواع فلنج بر اساس کاربرد
    2. انواع فلنج بر اساس طراحی ساختار
    3. انواع فلنج بر اساس نوع اتصال با لوله

    1. انواع فلنج بر اساس کاربرد

    فلنج ها بر اساس کاربردی که دارند، به انواع زیر تقسیم می شوند:
    1. Flanged Joint : این نوع فلنج ، رایج ترین نوع فلنج بوده و برای اتصال لوله‌ها به یکدیگر به کار می‌روند.
    2. Hammer Flange : این فلنج‌ها بر روی لوله‌ها جوش داده می‌شوند تا امکان اتصال لوله به تجهیزات دیگر را فراهم کنند.
    3. Blind Flange : این نوع فلنج برای بستن انتهای لوله‌ها استفاده می‌شود و امکان انسداد جریان را فراهم می‌کند.

    2. انواع فلنج بر اساس طراحی ساختاری

    فلنج ها بر اساس طراحی ساختار و شکل ظاهری به انواع زیر تقسیم میشوند:

    1. فلنج تخت (Flat Flange) : این نوع فلنج دارای سطح (سطح اتصال با گسکت) صاف و مسطح است .
    2. فلنج سطح برجسته (Raised Face Flange) : این نوع فلنج دارای سطح برآمده در مرکز آن است.
    3. فلنج مفصل و حلقه (Tongue and Groove Flange) : این فلنج دارای حلقه برآمده‌ای در لبه آن است که در داخل شیار حلقه دیگری قرار می‌گیرد.
    4. فلنج Welding Neck : این فلنج به صورت مخروطی طراحی شده است تا انتقال تنش‌های لوله را بهبود بخشد.

    متداول ترین نوع از انواع بالا، فلنج فلت است. گزینه ای ساده و مقرون به صرفه را ارائه می دهد.مناسب برای کاربردهای فشار  پایین است و معمولاً با واشرهای نرم مانند لاستیک یا فیبر استفاده می شود.

    فلنج های سطح برجسته  دارای بخش برجسته و دایره ای است که واشر روی آن قرار می گیرد. سطح آب بندی بهتری را در مقایسه با فلنج های صفحه صاف فراهم می کند و در کاربردهای فشار متوسط ​​تا بالا استفاده فراوانی دارد. قابل استفاده با واشر نرم و فلزی است.
    فلنج های مفصل حلقه ای صفحه فلنج دارای یک شیار یا فرورفتگی است که یک واشر فلزی حلقه ای شکل را نگه می دارد. مهر و موم بسیار ایمن و با فشار بالا را فراهم می کند. معمولا در نفت و گاز، پتروشیمی و کاربردهای بخار فشار بالا استفاده می شود. نیاز به ماشینکاری و نصب دقیق دارد.
    فلنج های گردنه جوشی : صفحه فلنج دارای طرح زبانه (نر) و شیار (ماده) است. مهر و موم محکم و خود تراز را تضمین می کند. مناسب برای محیط های پرفشار، دمای بالا و خورنده. اغلب در تولید برق، صنایع شیمیایی و هوافضا استفاده می شود.

    انواع فلنج بر اساس نوع اتصال

    فلنج ها بر اساس نوع اتصالی که به لوله دارند، به انواع زیر تقسیم میشوند:

    1. فلنج‌های جوشی (Welding Flanges)
    2. فلنج‌های رزوه ای(Threaded Flanges)
    3. فلنج‌های سوکتی(Socket-Weld Flanges)

     

    استانداردهای فلنج
    فلنج‌ها براساس استانداردهای مختلفی طراحی و تولید می‌شوند. برخی از مهم‌ترین استانداردها عبارتند از:

    1. استاندارد ANSI (American National Standards Institute)
    2. استاندارد EN (European Norms)
    3. استاندارد API 
    4. استاندارد ASME

    این استانداردها مشخصات ابعادی، طراحی، ساخت و تست فلنج‌ها را تعیین می‌کنند. از بین همه آنها، مهمترین استانداردهای فلنج در سطح بین الملل، استاندارد API و ASME می باشند.

    استاندارد API ، استانداردهایی برای نفت و گاز به صورت تخصصی منتشر میکند، لذا فلنج های API بیشتر در صنعت نفت کاربرد دارند. ولی استانداردهای فلنج ASME ، تا حدودی بیشتر جنبه عمومی برای صنایع گوناگون، از قبیل صنایع شیمیایی، فرآیندهای غذایی، دارویی، کارخانجات مختلف تولیدی و غیره استفاده می گردند.

    سوالات متداول (FAQ)

    1. کاربرد فلنج چیست؟

      مهمترین کاربرد فلنج ها، در صنعت لوله کشی و پایینگ است. و برای اتصال دو لوله یا لوله و تجهیز، از فلنج استفاده های فراوانی می گردد.

    2. معنی فلنج چیست؟

      فلنج در واقع اتصالی پیچ شونده برای لوله ها است. در فارسی لغت جا افتاده تری برای آن وجود ندارد و به صورت گسترده، همان نام انگلیسی یعنی “فلنج” به کار برده می شود.

    3. مهمترین استانداردهای فلنج کدام است؟

      موسسات بسیاری برای فلنج ها استانداردهای گوناگونی تدوین کرده اند. ولی مهمترین استانداردهایی که در سطح بین المللی برای فلنج بکار می رود، استانداردهای ANSI , ASME , ASTM و ISO می باشند.

    جمع بندی :فلنج در نگاهی کوتاه

    فلنج‌ها یکی از مهمترین اجزای سیستم‌ لوله‌کشی صنعتی (سیستم پایپینگ) هستند که برای اتصال لوله‌ها و تجهیزات به کار می‌روند. انتخاب فلنج مناسب با توجه به نوع کاربرد و ویژگی‌های فنی آن بسیار مهم است. هنگام انتخاب فلنج مناسب، باید به ویژگی‌های زیر توجه کرد:

    1. اندازه فلنج: اندازه‌گیری قطر خارجی، قطر داخلی، تعداد سوراخ‌ها و قطر پیچ‌ها.

    2. ضخامت فلنج: ضخامت فلنج تعیین‌کننده میزان فشاری است که فلنج می‌تواند تحمل کند.

    3. استانداردهای فلنج : فلنج‌ها باید مطابق با استانداردهای مختلفی مانند ASME، ASTM، ANSI و DIN تولید شوند.

    منابع و مطالعه بیشتر

    1. فلنج (ویکی پدیا)
    2. کتاب فلنج های پایپینگ
    3. API 6AF3 طراحی فلنج های دما و فشار بالا برا نفت و گاز 
    4. ASME B16.5  استاندارد ابعادی فلنج های پایپینگ
  • پایپینگ چیست

    پایپینگ چیست

    پایپینگ (به انگلیسی: Piping) به حرفه لوله کشی در سطوح صنعتی، اطلاق می گردد و مهندسی پایپینگ یک تخصص زیرمجموعه مهندسی مکانیک سیالات است که با توجه به استانداردها و نکات فنی و تخصصی ، به ساخت و طراحی سیستم های لوله کشی صنعتی می پردازد.

    هرچند در لغت، پایپینگ به معنای عام لوله کشی است، ولی از نگاه فنی، پایپینگ با لوله کشی خانگی (Plumbing) تفاوت دارد. برای آشنایی کامل با پایپینگ، با ما همراه باشید.

    در این مقاله، به صورت کلی با پایپینگ، وطایف مهندسی پایپینگ، طراحی پایپینگ، استانداردها و انواع زیرمجموعه های مهندسی پایپینگ آشنا خواهیم شد.

    فهرست محتوا:

    1. پایپینگ چیست؟ انواع لوله کشی، تعاریف و تفاوت ها
    2. مهندسی پایپینگ در کجا تدریس می شود؟
    3. مهارت های مهندس و تکنسین پایپینگ
    4. وظایف واحد پایپینگ
    5. ساختار شغلی در واحدهای پاپیپنگ
    6. چگونه مهندس پایپینگ شویم؟
    7. منابع آموزشی و استانداردهای پایپینگ

     

    1- پایپینگ چیست و انواع لوله کشی کدامند؟

    پایپینگ (PIPING) در لغت ، به معنای لوله کشی است. لوله کشی انواع مختلفی دارد ولی پایپینگ به نوعی از لوله کشی، که در صنعت استفاده میشود، اطلاق می گردد.
    از نظر فنی لوله کشی 3 بخش دارد که هر بخش ، استانداردها و تخصص ویژه خود را می طلبد. این سه شاخه عبارتند از :

    • پایپینگ (لوله کشی صنعتی)
    • Plumbing (لوله کشی تاسیساتی و خانگی)
    • Pipeline (لوله کشی خطوط انتقال)

    پایپینگ یا لوله کشی صنعتی اغلب تحت عنوان لوله کشی تحت فشار عنوان می گردد. در واقع مهمترین تفاوت پایپینگ و پلامبینگ همین فشار سیال درون لوله است.

    در لوله کشی خانگی اکثر لوله ها، حاوی فشار خاصی نیستند. لذا شاید نیاز به تست و بازرسی های خیلی پیچیده نباشد. ولی زمانیکه صحبت از لوله های تحت فشار به میان می آید، داستان تا اندازه زیادی متفاوت است و تخصص و بازرسی و طراحی های پیچیده نیاز دارد.

    یک بخش دیگر لوله کشی ، خطوط انتقال یا همان پایپ لاین است. پایپ لاین لوله های انتقالی هستند که خارج از یک واحد تاسیساتی نصب می گردند و برای انتقال یک سیال ویژه بین دو تاسیسات یا تاسیسات و مصرف کننده استفاده می شوند.( به عنوان مثال خطوط انتقال نفت، گاز طبیعی یا حتی آب )

    پایپ لاین نیز با اینکه تخصص ویژه در نصب و تست و طراحی نیاز دارد، ولی توسط واحدهایی انجام میگردد که بطور کلی واحد پایپینگ یک پروژه شناخته میشوند.

    2- مهندسی پایپینگ در کجا تدریس می شود؟

    مهندسی پایپینگ زیرمجموعه مهندسی مکانیک، گرایش مکانیک سیالات است. ولی در ایران رشته ای مجزا تحت این نام نداریم. در واقع این یک ضعف بزرگ آموزشی در این رشته مهم است. اکثر مهندسین و تکنسین ها، افرادی خود آموخته، تجربی ، یا تحصیل کرده دوره های کوتاه مدت آموزشگاه های خصوصی هستند.

    پایپینگ کاران در واحد اجرای پایپینگ پروژه های صنعتی، عموما مدرک تحصیلی مرتبطی ندارند و بیشتر به صورت تجربی، مهارت های لازم را فرا گرفته اند. ولی در دفاتر فنی پایپینگ، شاغلین بیشتر مدارک دانشگاهی دارند و البته افرادی نیز هستند که مهارتهای دفتر فنی پایپینگ را هم تجربی یاد گرفته باشند.

    اگر شما بخواهید یک متخصص کارآزموده پایپینگ شوید و به صورت آکادمیک مهارت ها را بیاموزید، بهترین راه این است که حداقل تا مقطع لیسانس مهندسی مکانیک سیالات، دانش آکادمیک کسب کنید سپس با شرکت در دوره‌های مجزا و کارآموزی و کار در پروژه و مطالعه شخصی، مهارت های خود را درباره پایپینگ تکمیل کنید.

    3- مهارت های مهندس پایپینگ

    یک مهندس یا تکنیسین پایپینگ، بر حسب اینکه در کدام زیر واحد (دفتر فنی یا اجرا) مشغول کار باشد، نیاز به مهارت های مختلفی دارد.

    مهارت های اصلی بخش دفتری و مهندسی شامل آشنایی با کلیات مکانیک سیالات، تسلط به نقشه خوانی پایپینگ ، استخراج انواع نقشه های آیزومتریک و ازبیلت از پلن های پایپینگ، تسلط بر نرم افزارهای مهم پایپینگ از قبیل PDMS ، اتوکد و …، تسلط کافی به کامپیوتر و نرم افزارهای عمومی اداری و همچنین تسلط به زبان انگلیسی.
    (زبان انگلیسی مهارت بسیار مهمی می باشد چرا که اکثر استانداردها و هندبوک‌های پایپینگ به زبان انگلیسی هستند و ترجمه گسترده ای برای همه آنها وجود ندارد. از طرفی یک پایپینگ کار، بیشتر در پروژه های ساخت و نصب مشغول است، و در پروژه های ساخت، طراح پروژه اغلب یک شرکت خارجی است و شما در دفاتر فنی نیاز دارید بصورت مداوم با افراد خارجی در ارتباط باشید.)
    مطالعه بیشتر: دفتر فنی پایپینگ چیست؟

    مهارت های لازم برای بخش اجرا : فنی بودن و توانایی حل مشکلات ، آشنایی با فیتینگ های پایپینگ ، تسلط به فیتاپ (Fitt-up) اجزای پایپینگ ، شناخت متریال پایپینگ ، آشنایی با جوش ، الکترود و انواع روشهای جوشکاری (برای جوشکاران لوله) ، همچنین آشنایی با انگلیسی و توانایی نقشه خوانی یک مزیت بزرگ محسوب شده و باعث پیشرفت شما از پایه فیتری به مدارج بالاتر واحد اجرا (فورمن و سوپروایزر) را فراهم می کند.

    4- وظایف واحد پایپینگ چیست

    شرح وظایف ، بطور خلاصه و از صفر تا انتها به این صورت است که واحد طراحی باید نقشه و پلن های تاسیسات مربوطه را آماده کند، واحد دفتر فنی باید مدارک مهندسی را پردازش و برای واحد اجرایی آماده کند، و واحد اجرای پایپینگ باید بر طبق مدارک فنی، لوله ها را در جای خود، در یک پلنت صنعتی نصب کند . و در آخر این تاسیسات باید تحویل کارفرما گردد.

    البته در این میان ، هر مرحله شرح جزیی تری از وظایف دارد که در پارس اکتان ، شما را با انواع امور پایپینگ و مدارک و استانداردهای پایپینگ آشنا خواهیم کرد.

    5 ساختار شغلی در واحدهای پاپیپنگ

    یک واحد پایپینگ مستقر در یک پروژه (صرف نظر از تیم طراحی که ممکن است در جای دیگر ساکن باشد) از یک سلسله مراتبی تشکیل شده که به شرح زیر است:

    کل مجموعه تحت نظارت فردی تحت عنوان مدیریت واحد پایپینگ قرار دارد . مدیر پایپینگ، در یک پروژه ، هم ردیف مدیران واحدهای مکانیکال، برق و سیویل است که این 4 واحد زیر نظر مدیرعامل اجرایی پروژه یا شرکت پیمانکار قرار دارند.

    مدیر واحد پایپینگ، دو بخش را بطور مستقیم هدایت می کند: واحد دفتر فنی پایپینگ و واحد اجرا.

    واحد دفتر فنی پایپینگ خود نیز از یک نفر به عنوان رییس دفتر فنی، و تعدادی مهندس و تکنیسین برای انجام امور روتین تشکیل شده است.

    واحد اجرای پایپینگ نیز شامل یک نفر سوپروایزر پایپینگ است که سوپروایزر نقش هدایت فورمن های پایپینگ را به عهده دارد. هر فورمن پایپینگ، مسئول اجرای کار، در یک بخش پروژه است. همچنین هر فورمن، تعدادی فیتر زیر دست خود دارد.
    فیترها کار فیتاپ لوله را در پست خود انجام می دهند که هرکدام ممکن است یک یا دو کمک فیتر به عنوان دستیار داشته باشد.

    (البته لازم به ذکر است که یک واحد تحت نام QC یا همان کنترل کیفیت وجود دارد که از کیفیت سرجوش های جوشکاری شده مطمئن گردد. این بخش می تواند تحت نظارت مدیریت باشد و یا دپارتمان QC ، خود واحد مجزایی باشد)

     6- چگونه مهندس پایپینگ شویم؟

    جواب این سوال بستگی به واحد زیرمجموعه ای دارد که می خواهید در آن مشغول فعالیت شوید.

    اگر بخواهید در بخش طراحی که یک شغل بسیار پول ساز است فعالیت داشته باشید، باید مدرک حدقل مهندسی مکانیک و یا مهندسی شیمی و یا مهندسی نفت داشته باشید و یک سری مهارت هایی که در بالا شرح داده شد را به صورت تجربی یا توسط دوره های خاص فرا گرفته باشید.

    اگر بخواهید در دفتر فنی مشغول به کار شوید، مدرک مرتبط پیش نیاز نیست ولی باید یک آشنایی حداقلی با اصول پایپینگ داشته باشید تا بتوانید به دفاتر فنی مستقر در پروژه ها رزومه دهید و استخدام شوید.

    و در آخر اگر بخواهید به عنوان تکنسین اجرا مشغول به کار شوید، باید ذات فنی داشته باشید، آماده کار در شرایط سخت و گرما (در بیشتر پروژه های ایران) باشید و مهارت های اجرایی را فرا بگیرید (که توسط موسسات خصوصی قابل یادگیری و کسب مدرک است)

    7- منابع آموزشی و استانداردهای پایپینگ

    در پارس اکتان ، منابع و استانداردهای زیادی برای شما فراهم کردیم که میتوانید دانلود و مطالعه کنید .
    مطالعه بیشتر: آشنایی و دانلود استانداردهای پایپینگ و لوله کشی صنعتی

     

    سوالات متداول (FAQ)

  • P&ID چیست؟ (دیاگرام پایپینگ و ابزاردقیق)

    P&ID چیست؟ (دیاگرام پایپینگ و ابزاردقیق)

    P&ID یا دیاگرام پایپینگ و ابزاردقیق یکی از مدارک بسیار مهم پروژه های ساخت و نصب میباشد که با فرآیند ها سر و کار دارد.

    نقشه P&ID چیست و چه کاربردی دارد؟

    P&ID خلاصه عبارت Piping and Instrumentation Diagram می باشد و نموداری است که ارتباط بین تجهیزات فرآیندی و ابزاردقیق مورد استفاده برای کنترل فرآیند را نشان می دهد.
    تلفظ لغت P&ID با فونتیک فارسی ، به صورت “پی اند آیدی” میباشد که اگر در پروژه های EPC کار کرده باشید، به کررات این واژه را شنیده اید.

    نمونه ای از یک نقشه P&ID را در زیر مشاهده می کنید: (برروی عکس کلیک کنید)

    همانطور که مشاهده می کنید، این نوع از نقشه ها، سایز و اندازه در اختیار ما نمی گذارد. موقعیت دقیق، سایز و رده لوله ، طول، و این اطلاعات وجود ندارد.

    به طور کلی P&ID یک شمای کلی از تاسیسات است، دیاگرام پایپینگ و ابزاردقیق، بر اساس نمودار جریان فرآیند (PFD) تهیه شده و نشانه های گرافیکی تجهیزات و پایپینگ را به همراه نشانه های گرافیکی مربوط به اندازه گیری فرآیند و عملکردهای کنترلی نشان می دهد.
    در این نمودار برای نشان دادن تجهیزات و وسایل کنترلی از سمبل ها و اشکال خاصی استفاده می شود که اغلب بر اساس استاندارد ISA طراحی می شوند. به عبارتی،  P&ID  شکل کامل شده PFD می باشد.

    باید ها و نبایدهای نقشه های P&ID :

     

    در P&ID اطلاعات زیر نشان داده میشود:

    • نمایش کلیه وسایل کنترلی و مشخصات آن
    • تجهیزات مکانیکال به همراه نام و شماره آن
    • شیرها (Valve) و مشخصات آنها
    • کلیه اطلاعات مربوط به پایپینگ شامل شماره خطوط، اندازه، تغییر مشخصه ها، طبقه بندی خطوط و جهت جریان .
    • کلیه بلایندها (Blind) ، فلنج ها، شیرها، تجهیزات ایمنی، دریچه ها (Vent)، شیر تخلیه (Drain)، فیتینگ ها، تبدیل ها
    • خطوط شروع و تخلیه موقتی
    • ورودی ها و خروجی های کنترلی و اینترلاک ها
    • ورودی های سیستم کنترل کامپیوتری
    • کلیه وسایل کنترلی شامل لوپ ها، ارتباطات نرم افزاری و هشدارها و سیستم منطقی

    موارد زیر نباید در P&ID نشان داده شوند:

    • شیرهای سر ابزارها
    • رله های کنترلی
    • کلیدهای دستی
    • ظرفیت یا نرخ عملکرد تجهیزات
    • لوله گذاری و شیرهای اولیه تجهیزات
    • داده های مربوط به جریان و دمای فشار
    • زانویی ها، سه راهی ها و فیتینگ های استاندارد مشابه
    • داده های متریال پایپینگ
    • یادداشت های تفصیلی

    نمودار P&ID پس از تهیه و تایید PFD تهیه می گردد. پس از تهیه و تایید P&ID نیز ، کارشناسان پایپینگ نسبت به تهیه مدارک تفصیلی پایپینگ نظیر نقشه پلن و ایزومتریک و غیره اقدام می کنند.
    از سوی دیگر کارشناسان ابزاردقیق نیز با استفاده از این نمودار نسبت به طراحی مدارک تفصیلی ابزاردقیق نظیر منطق کنترلی، صفحات واسط و غیره اقدام می نمایند.

    در واقع می توان گفت که P&ID یک مدرک کلیدی در تهیه بسیاری دیگر از مدارک مورد نیاز در طراحی فرآیند می باشد.همچنین پس از تهیه P&ID می توان به خوبی مشخصات و میزان تجهیزات مورد نیاز برای خرید را تخمین زد.

     

    سوالات متداول

    [toggle title=”نقشه P&ID چیست؟” state=”open”]نقشه های P & ID ،طرح ها و نقشه هایی هستند که نشان دهنده یک سیستم فرآیند شامل لوله کشی ،خطوط لوله، تجهیزات ، ابزار دقیق و سیستم های کنترل است. این نقشه، کل سیستم را با مجموعه ای از نمادها ، سمبل و کدها توصیف کلی می کند.[/toggle]

    [toggle title=”علائم و نمادهای P&ID چیست؟” state=”open”]علائم P & ID ، مجموعه ای از نمادها هستند که برای نمایش اجزای یک سیستم استفاده می شوند. هر جزء دارای یک نماد منحصر به فرد است که نوع تجهیز و یک کد منحصر بفرد است که شماره سریال تجهیز برای پیگیری در پروژه را نشان می دهد.[/toggle]

    [toggle title=”p&id یعنی چه؟ ” state=”open”]p&id مخفف  Piping and Instrumentation Diagram است که یک نقشه فنی شامل مسیرهای لوله و ابزاردقیق در نگاه کلی می باشد.[/toggle]

    * نظرات و سوالات خود را در مورد این نقشه ها با ما در میان بگذارید. تجربیات شما در مورد این نقشه چیست؟

     

    حروف اختصاری در نقشه های P&ID

    حروف اختصاری تجهیزات فشار

    • P : PRESSURE
    • PI : PRESSURE INDICATOR
    • PG : PRESSURE GAUGE
    • PCV : PRESSURE CONTROL VALVE
    • PT : PRESSURE TRANSMITTER
    • PIT : PRESSURE INDICATING TRANSMITTER
    • PIC : PRESSURE INDICATING CONTROLLER
    • PDT : PRESSURE DIFFERENTIAL TRANSMITTER
    • PRV : PRESSURE REDUCING VALVE
    • PSV : PRESSURE SAFETY VALVE
    • PS : PRESSURE SWITCH
    • PSH : PRESSURE SWITCH HIGH
    • PSL : PRESSURE SWITCH LOW
    • PSHH : PRESSURE SWITCH HIGH HIGH
    • PSLL : PRESSURE SWITCH LOW LOW
    • PDS : PRESSURE DIFFERENTIAL SWITCH
    • PDSH : PRESSURE DIFFERENTIAL SWITCH HIGH
    • PDSL : PRESSURE DIFFERENTIAL SWITCH LOW
    • PA : PRESSURE ALARM

     حروف اختصاری تجهیزات دما

    • T : TEMPERATURE
    • TI : TEMPERATURE INDICATOR
    • TW : THERMOWELL
    • TM : THERMOMETER
    • TE : TEMPERATURE ELEMENT
    • RTD : RESISTANCE TEMPERATURE DETECTOR
    • T/C : THERMOCOUPLE
    • TT : TEMPERATURE TRANSMITTER
    • TIC : TEMPERATURE INDICATING CONTROLLER
    • TRC : TEMPERATURE RECORDER CONTROLLER
    • TCV : TEMPERATURE CONTROL VALVE
    • TS : TEMPERATURE SWITCH
    • TSH : TEMPERATURE SWITCH HIGH
    • TSL : TEMPERATURE SWITCH LOW
    • TA : TEMPERATURE ALARM

    حروف اختصاری جریان (FLOW)

    • F : FLOW
    • FI : FLOW INDICATOR
    • FG : FLOW GLASS / FLOW GAUGE
    • FE : FLOW ELEMENT
    • FIT : FLOW INDICATING TRANSMITTER
    • FCV : FLOW CONTROL VALVE
    • FIC : FLOW INDICATING CONTROLLER
    • FS : FLOW SWITCH
    • FY : FLOW CONVERTER
    • FA : FLOW ALARM
    • FR : FLOW RECORDER
    • FRC : FLOW RECORDING CONTROLLER

    حروف اختصاری سطح (LEVEL)

    • L : LEVEL
    • LI : LEVEL INDICATOR
    • LG : LEVEL GAUGE
    • LIT : LEVEL INDICATING TRANSMITTER
    • LCV : LEVEL CONTROL VALVE
    • LDT : LEVEL DISPLACER TRANSMITTER
    • LIC : LEVEL INDICATING CONTROLLER
    • LRC : LEVEL RECORDING CONTROLLER
    • LS : LEVEL SWITCH
    • LSH : LEVEL SWITCH HIGH
    • LSL : LEVEL SWITCH LOW
    • LA : LEVEL ALARM
    • RLT : RADAR LEVEL TRANSMITTER

    حروف اختصاری کلی (GENERAL)

    • DCS : DISTRIBUTED CONTROL SYSTEM
    • SCADA : SUPERVISORY CONTROL AND DATA ACQUISITION SYSTEM
    • PLC : PROGRAMMABLE LOGIC CONTROLLER
    • HART : HIGHWAY ADDRESSABLE REMOTE TRANSDUCER
    • HHT : HAND HELD TERMINAL
    • SFC : SMART FIELD CONFIGURATOR
    • ESD : EMERGENCY SHUT DOWN
    • AOV : AIR OPERATED VALVE
    • MOV : MOTOR OPERATED VALVE
    • SV : SOLENOID VALVE
    • XVE : VIBRATION PROXIMITOR
    • XVT : VIBRATION TRANSMITTER
    • AE : ANALYZER
    • JB : JUNCTION BOX
    • ILD : INSTRUMENT LOOP DIAGRAM
    • P&ID : PIPING AND INSTRUMENT DIAGRAM
    • IIS : INSTRUMENT INSTALLATION SCHEDULE
    • TDR : TIME DELAY RELAY
    • SP : SET POINT
    • NC : NORMALLY CLOSED
    • NO : NORMALLY OPEN
    • MCC : MOTOR CONTROL CENTRE
    • IAS : INSTRUMENT AIR SUPPLY
    • IGS : INSTRUMENT GAS SUPPLY
    • ACFO : AIR TO CLOSE FAIL OPEN
    • AOFC : AIR TO OPEN FAIL CLOSE
    • FFA : FLAME FAILURE ALARM
    • P/I – P to I : PNEUMATIC TO CURRENT CONVERTER
    • I/P – I to P : CURRENT TO PNEUMATIC CONVERTER
    • PB : PUSH BUTTON
    • PID : PROPORTIONAL, INTEGRAL AND DERIVATIVE
    • E/H : ELECTRO HYDRAULIC ACTUATOR
    • BOV : BLOW DOWN VALVE
    • A/M : AUTO / MANUAL – 2 POSITION SWITCH
    • ZS : POSITION SWITCH
    • HS : HAND SWITCH

    علائم خطوط ابزاردقیق (Instrument Line) در نقشه p&id

     

    • 2.1) INSTRUMENT SUPPLY or CONNECTION TO PROCESS        
      CONNECTION-TO-PROCESS
    • 2.2) PNEUMATIC SIGNAL pnumatic-signal
    • 2.3) ELECTRICAL SIGNAL (ANALOG SIGNAL) (mA DC (OR) VDC)  electrical-or-analog-signal
    • 2.4) ELECTROMAGNETIC or SONIC SIGNAL    electromagnetic-or-sonic-signal
    • 2.5) HYDRAULIC SIGNAL  hydraulic-signal
    • 2.6) CAPILLARY TUBE (FILLED SYSTEM)  capilary-tube
    • 2.7) PULSE TRAIN  pulse-train
    • 2.8) INTERNAL SYSTEM LINK (SOFTWARE or DATA LINK)  internal-system-link

     

    استانداردهای P&ID